Split payment, czyli mechanizm podzielonej płatności, to rozwiązanie wprowadzone w celu uszczelnienia systemu podatkowego. Polega na tym, że płatność za fakturę dzielona jest na dwie części: kwotę netto oraz wartość podatku VAT.
Kwota netto trafia bezpośrednio na rachunek bankowy sprzedawcy, a VAT przelewany jest na specjalny rachunek VAT, nad którym przedsiębiorca ma ograniczoną kontrolę. System ten jest stosowany głównie w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami (B2B) i ma na celu zapobieganie wyłudzeniom podatku VAT.
Dla kogo split payment jest obowiązkowy?
Obowiązek stosowania split payment dotyczy określonych grup przedsiębiorców i rodzajów transakcji. Przepisy wskazują, że mechanizm ten jest obowiązkowy w przypadku:
- transakcji o wartości powyżej 15 000 zł brutto,
- zakupu towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT.
Do towarów i usług objętych obowiązkowym split payment należą m.in. elektronika (telefony komórkowe, laptopy), materiały budowlane (cement, stal), paliwa oraz usługi budowlane.
Jak działa mechanizm split payment?
Podczas opłacania faktury w mechanizmie split payment przedsiębiorca dokonuje przelewu z użyciem specjalnego komunikatu przelewu. Musi wskazać takie informacje jak:
- kwotę brutto faktury,
- kwotę VAT,
- numer faktury,
- numer NIP kontrahenta.
System bankowy automatycznie rozdziela płatność na dwie części: kwota netto trafia na rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, a VAT na jego konto VAT.
Korzyści z wprowadzenia split payment
Mechanizm podzielonej płatności przynosi szereg korzyści dla systemu podatkowego oraz dla przedsiębiorców.
- Zapobieganie wyłudzeniom VAT – split payment ogranicza możliwości nadużyć w rozliczaniu podatku VAT, zmniejszając skalę oszustw podatkowych.
- Zwiększenie przejrzystości finansowej – dzięki podziałowi płatności organy podatkowe mają lepszy wgląd w przepływy finansowe między przedsiębiorstwami.
- Większe bezpieczeństwo podatkowe – przedsiębiorcy korzystający z mechanizmu split payment mogą uniknąć odpowiedzialności solidarnej za niezapłacony VAT przez kontrahenta.
Wady i wyzwania związane z mechanizmem split payment
Chociaż split payment ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego, nie jest pozbawiony wad:
- Ograniczona płynność finansowa – środki zgromadzone na rachunku VAT mogą być wykorzystywane jedynie na określone cele, takie jak zapłata VAT do urzędu skarbowego, co może wpłynąć na płynność finansową przedsiębiorstwa.
- Zwiększenie biurokracji – przedsiębiorcy muszą stosować dodatkowe procedury podczas realizacji płatności, co może być czasochłonne.
- Brak swobodnego dostępu do środków na rachunku VAT – środki na koncie VAT nie mogą być dowolnie przenoszone na inne rachunki, co wymaga dodatkowej zgody urzędu skarbowego.
Jak założyć rachunek VAT?
Rachunek VAT jest zakładany automatycznie przez bank dla każdego przedsiębiorcy posiadającego rachunek firmowy. Nie wymaga to żadnych dodatkowych formalności ani opłat. Konto VAT jest powiązane z rachunkiem głównym i służy wyłącznie do przechowywania środków związanych z podatkiem VAT.
Dlaczego split payment wprowadzono w Polsce?
Wprowadzenie split payment było odpowiedzią na problem luki VAT-owskiej, która przez lata stanowiła poważne wyzwanie dla polskiego budżetu. Mechanizm ten został zaimplementowany, aby ograniczyć oszustwa podatkowe i zwiększyć wpływy z podatku VAT. W założeniu miał również poprawić konkurencyjność przedsiębiorstw, które działają zgodnie z prawem i nie uczestniczą w procederze wyłudzeń podatkowych.
Mechanizm podzielonej płatności jako narzędzie do uszczelnienia systemu podatkowego
Split payment, choć czasami postrzegany jako uciążliwy, stanowi jedno z najważniejszych narzędzi w walce z wyłudzeniami podatkowymi. Poprawia przejrzystość transakcji, zmniejsza ryzyko oszustw i zwiększa stabilność budżetową państwa. Mimo pewnych ograniczeń, jego skuteczność w zapobieganiu nadużyciom podatkowym czyni go ważnym elementem nowoczesnego systemu finansowego.
